Ones To Watch: Nguyễn Phương

Nguyễn Phương là một trong những người đầu tiên tham gia Xem Ảnh Buôn Chuyện với Matca và gây ấn tượng ngay bằng bộ ảnh đen trắng mang màu sắc siêu thực của mình. Hỏi ra mới biết Phương đã theo học kiến trúc trước khi bỏ ngang vào năm cuối và thi lại vào Đại học Mỹ thuật Việt Nam khi 24 tuổi. Có lẽ từng ấy năm gắn bó với hội hoạ cũng ảnh hưởng đến cách Phương chụp ảnh ít nhiều.

Mối quan hệ giữa việc vẽ và chụp của Phương là gì?
Mình nghĩ hai thứ bổ sung cho nhau rất nhiều. Việc học vẽ tương trợ cho mình về bố cục và màu sắc trong nhiếp ảnh, rồi cả tư tưởng hội hoạ nữa. Ở trong mình hai cái giao thoa với nhau, nên ảnh của mình đôi khi khó hiểu vì mình tư duy theo một lối nào đó của hội hoạ, về mảng miếng, về hình khối, và có tính ẩn dụ cao. Có những bức ảnh của mình giống tranh trừu tượng.

Mình xem nhiều tranh của Henri Matisse. Xem tranh của ông rất nhiều nhưng không thấy chán và không thấy mệt. Tranh thể hiện con người tác giả mạnh mẽ và mình bị ảnh hưởng tư tưởng đó. Ông chuyên dùng màu mạnh, tương phản cao, điều này cũng làm ảnh hưởng tới ảnh mình. Đối với mình, hội hoạ và nhiếp ảnh không khác nhau gì cả. Mình cũng chỉ coi cả hai là công cụ để giải toả bản thân để bớt buồn hơn. Bạn có thể dùng bất cứ chất liệu gì để tạo nên tác phẩm, không nhất thiết bó buộc mình.

Nhưng giờ cũng thấy Phương cầm cọ ít hơn cầm máy?
Mới đầu mình học vẽ do xuất phát từ nhu cầu của bản thân. Ví dụ như đói thì phải ăn, mình vẽ cũng là bởi có khát khao muốn truyền tải ra ngoài. Sau khi học mỹ thuật, mình quay lại với chụp ảnh vì thấy là nhu cầu chụp ảnh của mình lớn hơn. Bản thân mình cũng là người thích đi, mà cầm máy ảnh thì thích hơn là vẽ.

Chụp ảnh thì ban đầu cũng chỉ chụp mấy cái duy mỹ đẹp đẹp. Nhưng càng chụp nhiều, mình càng thấy ảnh giống người khác, cứ giả dối, không đi vào bản chất của vấn đề.

“Bản chất của vấn đề” mà Phương nói đến là gì, khi ảnh Phương mang tính biểu tượng nhiều?
Mình giải phóng cái bên trong của mình ra bên ngoài và ngay lúc đó điều lớn nhất mình nhận được là cảm thấy hạnh phúc hơn. Có những khát khao mà ngay cả mình cũng rất khó nói, chỉ có thể chụp ra để truyền tải cho người xem tự cảm nhận. Có hôm sau một trận ốm mình mệt quá, nhưng mở cửa ra thấy ánh sáng hắt vào hình cây thánh giá, tự dưng mình thấy có niềm tin để cố gắng. Hay lần đi Cao Bằng thấy một con ngựa trắng trên sườn núi, đêm về nằm mơ mình hoá thành con ngựa, nên sáng hôm sau mình chụp lại.

Hay mình cũng chụp cuộc sống của những người bạn thân. Ví dụ có cậu bạn là cháu đích tôn, được nhà chiều như một quả trứng. Hôm mình đi viện thăm cậu mổ sỏi thận, mình thấy con cá của gia đình cũng được chăm sóc y như cậu, thế nên mình chụp lại con cá đó thay vì chụp cậu bạn ấy.

Tại sao lại là ảnh đen trắng?
Thực ra mình thấy đen trắng hay màu cũng thế thôi, chỉ là chất liệu đen trắng làm mình hứng thú hơn và cũng hợp hơn với kiểu chỉnh ảnh làm độ tương phản sáng tối rất gắt của mình. Mới đầu mình cũng cố để làm cho đẹp mắt, nhưng về sau thì mình không quan trọng nữa. Mình chỉ muốn thoả mãn bản thân và muốn làm cho bức ảnh tương tác mạnh hơn về mặt thị giác chứ không chỉ là những cái dễ nhìn.

Phương có dự định gì cho tương lai không?
Hiện tại mình đang tiếp tục series ảnh đen trắng này và dự án ngâm phim xuống sông Tô Lịch. Một lần vào miền Trung, mình nghe được câu chuyện của một người chụp rất nhiều film nhưng bị lũ cuốn đi hết. Từ đó mình nảy ra ý tưởng ngâm phim xuống sông Tô Lịch để xem nước sông ô nhiễm ảnh hưởng lên film thế nào.

Ngoài ra mình dự định sẽ mở triển lãm cá nhân vào khoảng nửa cuối năm sau. Trong thời gian đó thì mình vẫn làm ảnh dịch vụ thôi, được đi nhiều, vả lại cũng phải kiếm sống nữa.