Andy Ip Thiên trò chuyện qua video call với Matca trong phòng kí túc xá của trường Đại học Ming Chuan University, nơi cậu đang theo đuổi chuyên ngành báo chí. Là một người con lai và thường xuyên di chuyển giữa các quốc gia, Thiên đặc biệt quan tâm đến cộng đồng người Hoa và người Việt ở nơi anh sống. Ảnh đường phố của Thiên cũng thể hiện mối liên kết với chủ đề môi trường sống và sự gần gũi với chủ thể của anh.
Thiên giới thiệu một chút về bản thân và quá trình bắt đầu chụp ảnh được không?
Thiên sinh ra ở Sài Gòn, sống đến năm 13 tuổi rồi qua Hong Kong sống với ba. Mỗi năm mình đều về Sài Gòn đợt Tết và hè. Còn giờ mình đang theo học ngành báo chí và truyền thông ở Ming Chuan University, Đài Loan.
Thiên là con lai và không giỏi ngôn ngữ lắm, tiếng Việt, tiếng Hoa hay tiếng Anh cũng làng nhàng thôi. Khi mới qua Hong Kong, vì bất đồng ngôn ngữ và ít bạn nên mình dành phần lớn thời gian lấy chiếc máy ảnh du lịch mẹ cho đi vòng vòng chụp những cảnh đời thường của thành phố. Từ những ngày chụp ảnh để người nhà xem mà biết cuộc sống của mình bên này đến nay đã được 7 năm rồi.
Và từ đó đến nay thì Thiên đã thử nghiệm với ảnh đường phố và ảnh báo chí?
Thiên cho rằng ảnh của mình không mang tính cá nhân nhiều, mà chỉ mang tính truyền tải cảm giác về nơi chốn. Từ trước đến nay Thiên đã luôn thích chụp những cảnh đời thường, nên có chút xúc tác vào là theo ảnh báo chí. Ảnh đường phố thì chỉ cần những yếu tố như ánh sáng, bố cục đẹp là đủ, còn ảnh báo chí thì bên cạnh đó phải có nội dung, thông điệp. Nhưng chụp thể loại nào, Thiên cũng không ngại tiếp cận người lạ, hỏi thăm họ và đặt mình vào hoàn cảnh của họ. Mình thấy một môi trường sống thú vị, rồi cứ hàng ngày qua đó hỏi thăm trò chuyện. Việc làm bạn với chủ thể cũng rất quan trọng.
Nói vậy chứ tính cá nhân sẽ thể hiện trong đề tài Thiên theo đuổi chứ?
Cũng buồn cười là ở Sài Gòn thì mình chụp cộng đồng người Hoa, còn ở Đài Loan mình lại chụp cộng đồng người Việt. Thiên thấy gì gần gũi là chụp, mà cũng tò mò về gốc Hoa, gốc Việt của mình nữa. Mình đã làm phóng sự về chợ cũ ở Tôn Thất Đạm và Tết Nguyên Tiêu ở Sài Gòn. Còn ở Đài Loan, mình đang theo đuổi chủ đề về cuộc sống lao động của người Việt nhập cư. Ở đây họ là nhóm thiểu số, mà không có ai ghi lại tư liệu về họ cả. Dự án này mới chỉ được nửa năm thôi và còn nhiều câu chuyện đang tiếp diễn, nên mình cũng phải rất cẩn thận trong cách thể hiện để không làm ảnh hưởng tới cuộc sống của nhân vật.
Điều gì là động lực để Thiên theo đuổi những phóng sự dài hạn đó?
Khi chụp văn hoá, nếp sống, cách sinh hoạt của nhân vật, Thiên đã tìm hiểu được rất nhiều về chính mình. Ví dụ như khi chụp Tết Nguyên Tiêu, mình hiểu ra ý nghĩa của ngày lễ này, như là tìm về cội nguồn vậy. Trước đây Thiên chỉ vui chơi với nhiếp ảnh, nhưng gần đây đã nghiêm túc hơn, để dành thời gian, tiền bạc ra để làm, chưa nghĩ gì đến chuyện thu lại được gì. Thực sự là Thiên chỉ biết chụp hình thôi, không biết làm gì khác đâu, nên mong muốn là khi tốt nghiệp có thể tiếp tục làm phóng sự.
Còn điều gì Thiên muốn chia sẻ không?
Trước khi trò chuyện với Matca, Thiên có nghĩ đến việc sinh hoạt nhóm rất quan trọng. Thiên chụp ảnh lâu rồi nhưng mới tới 1 năm trở lại đây thì mới tìm hiểu các hội nhóm, coi hình người khác, học hỏi họ và tạo mối quan hệ từ đó. Điều này rất có ích cho những người mới bắt đầu như Thiên. Không quen anh Cương ở Sài Gòn Hẻm, rồi bạn Ngô Quân, anh Hải Thanh… thì chắc khó chụp được như bây giờ. Vậy nên mình khuyến khích mọi người cởi mở, quan tâm đến việc này nhiều hơn.
Andy Ip Thiên đang theo học ngành báo chí tại Ming Chuan University, Đài Loan. Anh cộng tác cho tờ Saigoneer và Taiwan Times.
Kết nối với Thiên qua Facebook và Instagram.
Ones To Watch là một chuỗi bài giới thiệu những nhiếp ảnh gia tiềm năng tại Việt Nam thuộc tất cả các thể loại nhiếp ảnh qua một cuộc trò chuyện ngắn. Nếu bạn muốn đề cử bất kỳ ai hoặc chính bản thân mình cho Ones To Watch, đừng ngại nhắn cho Matca biết qua Facebook, hashtag #matcaotw hoặc hello@matca.vn.
