Sau hơn một tháng bộn bề với những dự án đang dang dở cũng như tất bật tổ chức một buổi sinh nhật nho nhỏ, Matca quay trở lại với chuỗi hoạt động Xem Ảnh Buôn Chuyện. Và buổi #5 đã diễn ra trong một sáng thứ bảy đẹp trời của Hà Nội, ngày 28/10/2017 vừa rồi. Câu chuyện đô thị hóa ở Sapa của Nguyễn Duy Tuấn, hành trình tìm hiểu lịch sử gia đình của Hà Đào, và ý tưởng chụp bản thân khi trước sự cạn dần thời gian của Maai Faam là những dự án được bàn luận trong buổi hẹn lần này. Dưới đây là đánh giá cụ thể của Matca cho từng dự án. Xem Ảnh Buôn Chuyện #6 sẽ sớm diễn ra trong nay mai, các bạn đăng ký tại đây và chú ý theo dõi sự kiện trên kênh facebook của Matca nhé!
Nguyễn Duy Tuấn
Trong chuyến đi thực tế tại Sapa, sinh viên nhiếp ảnh Nguyễn Duy Tuấn mang tới hơn 30 ảnh ghi lại quá trình đô thị hóa tại đây. Sở hữu mắt thẩm mỹ và kỹ thuật tốt, ảnh của Tuấn bắt mắt và có những tấm xuất sắc, đặc biệt là những tấm chụp đèn neon sặc sỡ gợi đến khung cảnh đêm Hồng Kông hay Nhật Bản.
Tuấn muốn học cách xây dựng câu chuyện bằng một bộ ảnh. Có thể thấy rằng dù có nhiều ảnh đơn đẹp, khi xâu chuỗi lại, cả bộ ảnh chưa làm rõ được chủ đề đô thị hóa ở Sapa và đang thiếu hướng đi rõ ràng. Ảnh mới dừng ở cách nhìn khá phổ thông và thoáng qua, chưa có sự tương tác với nhân vật hay những khám phá riêng của người chụp.
Matca có hai gợi ý cho bạn. Nếu theo đuổi ảnh tài liệu truyền thống, bạn nên tiếp cận người dân ở Sapa và đào sâu tìm hiểu những thay đổi trong lối sống của họ có liên quan đến sự đô thị hóa. Ảnh hưởng đô thị hóa không chỉ luôn ở những công trình đang mọc lên, mà có thể ở trong những chi tiết nhỏ hơn như chính việc ăn mặc hay món đồ chơi của đám trẻ ở Sapa. Hoặc Tuấn có thể tập trung vào ấn tượng chủ quan, chụp lại những hình ảnh thiên về ẩn dụ, kể lại câu chuyện một cách gián tiếp. Bạn cần tìm ra một cách thức đặc biệt để chụp theo hướng này. Nhưng dù chọn cách nào, nghiên cứu kỹ thực tế là điều bắt buộc đối với dự án ảnh mang tính xã hội này.
Hà Đào
Dự án mới nhất của Hà là tìm hiểu lịch sử gia đình, qua đó tìm kiếm câu trả lời cho danh tính và nguồn gốc tồn tại của bản thân. Hà muốn kể lại việc tìm mộ của hai người ông đều là liệt sĩ, về sự tưởng niệm của gia đình đối với các ông hay sự thiếu vắng của ông trong nhà. Một số ảnh trong bộ sở hữu những chi tiết rất đặc sắc, và một số khác gợi được cảm giác “siêu linh” dù chụp lại những khung cảnh đời thường.
Tuy vậy, hướng chủ đạo của loạt ảnh là ghi chép tài liệu và có thể nó không khả quan với câu chuyện khá nội tâm và có màu sắc siêu thực này. Đồng thời, bạn chụp người trong gia đình, nhưng cảm giác thân mật và kết nối giữa các nhân vật lại không được thể hiện trong ảnh.
Ở đây, Hà đang có một câu chuyện rất tốt, nhưng thiếu một cốt truyện mạch lạc để theo đuổi. Gợi ý của Matca là bạn tự tạo một cốt truyện, như chụp lại giả định nếu hai ông còn sống, qua đó gián tiếp bật lên sự mất mát hiện tại của gia đình. Nếu không, bạn cần thay đổi phương thức chụp và tiếp cận. Hà nên thử dàn dựng, khai thác ánh sáng và bố cục để đạt được hiệu quả thị giác tinh tế hơn. Chọn chụp những vật mang tính biểu tượng như bộ quân phục vàng mã, những tấm huy chương, những bức ảnh gia đình, nhưng cần tìm cách làm nổi bật chúng thay vì chụp một cách chân phương như hiện giờ. Một gợi ý nữa là có thể dùng chuỗi ảnh nối tiếp để ghi lại toàn bộ hành động, như khi người bà hóa vàng cho người ông hay lúc gia đình thắp hương khi cúng.
Maai Faam
Maai Faam mang đến Matca một số thử nghiệm trên ảnh của bạn, giới thiệu ý tưởng cho dự án mới về bản thân và gia đình trong mối liên hệ với sự trôi đi của thời gian. Ở đây, bạn chụp lại chân dung chính mình, in ra và tìm cách khiến bề mặt của chúng bị rạn vỡ hoặc bị phủ lấp bằng các chất liệu sẵn có như sản phẩm làm đẹp. Mai muốn tái tạo ấn tượng về sự bào mòn của thời gian đối với một con người khi đứng trước thềm 30, cái tuổi thường bị coi là “hết hạn’’ với nữ giới độc thân ở Việt Nam.
Những người tham gia đều nhận thấy đây là ý tưởng tiềm năng và có nhiều không gian phát triển, vì câu chuyện mang tính cá nhân nhưng lại phản ánh định kiến phổ biến của xã hội. Hơn nữa, ấn tượng thị giác của các bức ảnh thú vị và hiệu quả.
Maai muốn chụp gia đình bạn theo cách tương tự, nhưng Matca khuyên bạn tập trung vào chân dung bản thân sẽ hợp lý và trọn vẹn hơn cho một dự án. Ý nghĩa của từng chất liệu dùng để “phá” những bức chân dung tự hoạ cũng quan trọng. Vì bộ ảnh cần nhấn mạnh ý tưởng thực hiện, Mai cần thử viết chi tiết quá trình thực hiện và thử diễn giải ý tưởng đó mạch lạc của dự án. Ngoài ra, bạn có thể chụp lại sự thay đổi dần dần của bản thân theo các mốc thời điểm, thậm chí chụp lại hóa trang của chính mình trong quá khứ để tạo những so sánh.
