Tôi tình cờ gặp Đạt Vũ qua bữa trưa với đám bạn chung. Câu chuyện của Đạt cũng kì lạ như vẻ ngoài hơi bất cần của cậu. Cậu kể về việc vừa đi từ Nam ra Bắc, tiếp theo là sang Lào, Campuchia trên chiếc Honda Win cà tàng để tìm kiếm “ý nghĩa gần gũi hơn của cái chết” bằng số tiền nhận được qua học bổng Mortimer Hays-Brandeis Traveling Fellow trong vòng một năm. Bộ ảnh mới nhất của Đạt, Tủ Đồ Kính, Trứng Bí Mật nghe cũng chẳng bình thường cho lắm.
Trong phần lớn các tác phẩm của Đạt, cử chỉ và động tác cơ thể đóng một phần quan trọng, tại sao bạn lại quan tâm tới những chi tiết này?
Cử chỉ, điệu bộ ở mức độ nhất định là sự trình diễn của ngôn ngữ cơ thể. Theo mình, những cử chỉ này nói lên nhiều điều về tình trạng tâm lý của người thực hiện vào thời điểm đó. Mình cũng rất thích khiêu vũ nên về trực quan mình bị thu hút bới các chuyển động khác nhau của cơ thể.
Ấn tượng đầu tiên của mình khi xem bộ ảnh Tủ Đồ Kính, Trứng Bí Mật là các chi tiết hình hoạ và khung cảnh quen thuộc nhưng lại gợi nhiều câu hỏi. Nhìn thoáng qua, những bức ảnh này phản ánh khung cảnh cuộc sống thường nhật ở Việt Nam nhưng để ý kỹ hơn lại thấy nhiều ẩn ý. Đạt muốn truyền tải điều gì?
Mình bắt đầu dự án này vì mình thường cảm thấy lạc lõng giữa những môi trường sinh sống khác nhau của bản thân (Đạt đã sống ở 3 nước khác nhau trong 10 năm trở lại đây). Mặc dù làm quen và thích nghi được với văn hoá và lối sống ở nhiều môi trường, mình vẫn luôn cảm thấy mình không thuộc về những nơi này. Mình bắt đầu quá trình thực hiện bộ ảnh bằng cách quan sát con người và sự việc xảy ra xung quanh môi trường mới, rồi hư cấu những câu chuyện về họ trong đầu để tự mình lý giải cho bản thân. Tiếp sau đó mình tiến hành chụp hoặc tái hiện lại những suy nghĩ trong đầu.
Trong Tủ Đồ Kính, Trứng Bí Mật, khán giả liên tục được đưa từ giấc mơ này đến giấc mơ khác, cố gắng gắn kết những ẩn ý trong từng bức ảnh. Đạt có cùng chung trải nghiệm khi xem các tác phẩm của mình không?
Chắc chắn rồi! Mục đích chính của mình cho bộ ảnh này là xây dựng một chuỗi những giấc mơ với cốt truyện mở. Mình thích động não để suy luận ra mối liên hệ giữa những bức ảnh. Việc này bao gồm tìm kiếm, so sánh và đối chiếu phương thức biểu đạt cũng như tính thẩm mỹ của chuỗi các bức ảnh để tự tìm ra một đáp án cho riêng mình.
Bạn có thể chia sẻ về những giấc mơ hoặc chuỗi tưởng tượng của bạn trong một bức ảnh?
Khó có thể trả lời câu hỏi này chỉ với một bức ảnh vì dòng suy nghĩ của mình luôn tiếp diễn. Mình luôn nghĩ xem chi tiết nào ở một bức ảnh có thể kích thích trí tưởng tượng của người xem và gợi ý về bức tiếp theo và ngược lại. Tuy nhiên, riêng tấm ảnh bên dưới này mình lấy cảm hứng từ lời bài hát Mad World biểu diễn bởi Gary Jules, “… the dreams in which I’m dying are the best I ever had” (“…những giấc mơ mà trong đó mình chết là những giấc mơ tuyệt vời nhất”), vì vậy mình muốn ý tưởng hoá giấc mơ này một cách hài hước. Mình hồi tưởng lại một lần suýt chết đuối khi còn nhỏ nên mình đặt nhân vật của mình trong trạng thái đang dần chết do sặc nước.
Rất nhiều người sẽ đặt câu hỏi cho tiêu đề Tủ Đồ Kính, Trứng Bí Mật. Đạt có thể giải thích tại sao bạn chọn tiêu đề này chứ?
Tựa đề này được gợi ý bởi một người bạn nhà văn của mình. Thử hình dung xem một chiếc tủ đồ được làm từ kính trong suốt trưng bày một quả trứng phục sinh bên trong. Nghe khá vô nghĩa phải không? Nhưng mình lại rất thích sự tượng hình như vậy. Tựa đề này thể hiện nghịch lý trong thái độ và suy nghĩ của mình khi vừa muốn thổ lộ những bí mật về bản thân nhưng đồng thời cũng làm cho nó mơ hồ và khó hiểu.
Dự định tiếp theo của Đạt là gì? Bạn vẫn muốn tiếp tục với Tủ Đồ Kính, Trứng Bí Mật?
Mình đang tìm hiểu thêm về nghệ thuật trình diễn và cách tương tác trực tiếp với tác phẩm trong một khoảng không gian định sẵn để tìm cách gợi lại các kí ức trong tiềm thức của người xem. Hiện tại, mình vẫn đang thực hiện các tác phẩm có xu hướng khá tương đồng với Tủ Đồ Kính, Trứng Bí Mật. Tuy nhiên, mình đang thử nghiệm với việc kết hợp video, điêu khắc vào dự án này, giúp khán giả có thể tương tác và nắm bắt tác phẩm dễ dàng hơn.
Cảm ơn Đạt, tôi mong chờ xem các tác phẩm tiếp theo của bạn!
