Vào ngày 15-16/03 vừa qua trong khuôn khổ triển lãm Ở Giữa Lưng Chừng của nhiếp ảnh gia Duy Phương tại Trung tâm Văn hóa Pháp tại Hà Nội – L’Espace, Matca và inpages đã đồng tổ chức một triển lãm làm zine ảnh với sự tham gia nhiệt tình của 12 tác giả trẻ. Nếu hoạt động biên tập ảnh đã được Matca tổ chức nhiều lần trong các buổi Xem Ảnh Buôn Chuyện, đây là lần đầu tiên các thành viên được hướng dẫn bước tiếp theo để thực hiện một ấn phẩm in hoàn chỉnh. Từ 1 tờ giấy A3, 12 tác phẩm xinh xắn đã thành hình sau 1 ngày rưỡi lăn lộn biên tập, thiết kế và cắt gấp.
Đặng Thành Long, đồng sáng lập không gian inpages và là người trực tiếp hướng dẫn làm zine chia sẻ, sau khi nhìn những sản phẩm mọi người làm ra, anh rất vui và có thêm động lực để làm thêm workshop cũng như tin vào sự phát triển của sách ảnh nghệ thuật. Từ một cuốn zine nhỏ như vậy, những tác phẩm này hoàn toàn có tiềm năng trưng bày trong triển lãm hay trở thành một cuốn sách ảnh hoàn chỉnh.
Matca xin chân thành cám ơn Trung tâm Văn hoá Pháp L’Espace, nhiếp ảnh gia Duy Phương và inpages đã hỗ trợ và đóng góp chuyên môn cho workshop làm zine lần này. Cùng xem 12 thành phẩm này và tìm hiểu câu chuyện đằng sau chúng nhé!
Hano – Phơi
Cái tên “Phơi” vừa là chủ đề phơi đồ mà Hano theo đuổi, vừa có nghĩa phơi sáng vì toàn bộ ảnh được thực hiện bằng máy film. Hano vừa thích thú với thói quen phơi quần áo nơi công cộng ở những nơi trái khoáy như trên dây điện hay nhà vệ sinh chung, vừa tò mò về câu chuyện của chủ nhân những món đồ này. Hano chia sẻ: “Ở Việt Nam, khi ra đường, đa phần mọi người sẽ ăn mặc kín đáo, hợp thuần phong mỹ tục, việc để lộ những bộ quần áo lót trở thành nhạy cảm; nhưng khi phơi đồ thì họ có thể thoải mái ‘phơi ra'”. Chiếc kẹp quần áo dùng để cố định gáy cuốn zine cũng do Hano đi loanh quanh hỏi xin những nhà đang phơi quần áo, và hành trình của cô bạn với “Phơi” cứ thế tiếp diễn.
Vũ Chiến Lợi – Mùng 2 Tết
Lợi mang tới một bộ ảnh chụp ngày mùng 2 Tết, dịp hiếm hoi mà đại gia đình của bạn có thể trở về quê sum họp với ông bà. Hình thức của zine đặc biệt phù hợp với một dự án ảnh có nhiều điểm tương đồng với cuốn album gia đình. Lợi chia sẻ muốn mọi người xem chậm rãi lật giở từng trang để bước vào câu chuyện, từ chuyến xe sớm về quê, mâm cơm đoàn viên tới khoảng cách địa lý, khoảng cách thế hệ giữa những người trong gia đình, cuối cùng là cái nhìn hụt hẫng của người bà khi chiều buông và con cháu lại rục rịch lên thành phố. Khung ảnh gia đình được chia đôi thành bìa trước và bìa sau, kết nối bởi một nhành hoa đào – biểu tượng mùa xuân về.
Hà Kiều Anh – Hà Nội
Kiều Anh đưa đến góc nhìn có phần hoài niệm của bạn về Hà Nội – một Hà Nội nhẹ nhàng chậm rãi, không đông đúc xô bồ. Ta thấy những cảnh quen thuộc mang tính biểu tượng của thủ đô như một hồ Tây lãng đãng, những gánh hàng hoa, bàn cờ tướng hay khu tập thể cũ… Dù chủ đề không mới, cách Kiều Anh nhấn nhá tác phẩm của mình như gấp gáy zine thành hình trái tim hay bấm góc bo tròn đã làm nên một lá thư tình xinh xắn tới thành phố này.
Nguyễn Phương – Ánh Sáng
Từ lần giới thiệu tại một buổi Xem Ảnh Buôn Chuyện, bộ ảnh đen trắng của Nguyễn Phương đã được phát triển thêm với những tấm ảnh có thị giác ấn tượng và mang tính biểu tượng cao. Phương chia sẻ chất liệu đen trắng làm anh hứng thú hơn và phù hợp với độ tương phản sáng tối rất gắt mà anh mong muốn. Mẫu zine 16 trang với layout ít khoảng trống được lựa chọn để tạo nên sự choáng ngợp, chật chội và dồn dập cho bộ ảnh.
Trần Đức Trung – A Trip To Korea
Trung tự tách khỏi tour để có thể một mình khám phá và ghi lại hình ảnh trong chuyến đi thăm Hàn Quốc. Bộ ảnh là một tập hợp những sự cô đơn và bên nhau trên phố, những người lạ trong một nơi chốn lạ chỉ làm những công việc thường ngày mà không mảy may để ý đến ống kính người chụp.
Phương Vũ – Chưa Đặt Tên
Khác với những bộ ảnh mang tính tư liệu trong workshop, Phương mang tới những tấm ảnh thời trang – ý niệm bạn thực hiện gần đây cho hãng quần áo của mình. Dù từ nhiều dự án khác nhau, ảnh của Phương vẫn có thể đứng cùng nhau trong một cuốn zine vì sự đồng nhất trong thị giác và concept gợi sự tò mò.
Nguyễn Thanh Huế – Hà Nội Là Hà Nội
Chân dung Hà Nội được Huế chia ra làm hai hướng, chụp không gian công cộng ngoài đường phố và không gian riêng tư trong những ngôi nhà phố cổ. Huế đã chọn kiểu zine 8 trang để có thể in cỡ lớn những tấm hình mang nhiều thông tin và bố cục chặt chẽ; và khéo léo lồng những tấm ảnh chụp bên trong vào mặt sau cuốn zine để người xem có thể mở ra như một sự khám phá. Có lẽ Huế đã tự tìm ra một lối đi riêng khác biệt với nhiều nhiếp ảnh gia đường phố khác bằng cách tiếp cận thân mật, tập trung vào chân dung và khoảnh khắc của mình.
Lê Xuân Phong – Bên Mép Nước
Bên Mép Nước là tập hợp ảnh Phong chụp sau những lần loanh quanh hồ gần nhà hay “mò ra sông với biển” trong các chuyến đi. Cậu ghi lại những khoảnh khắc con người suy tư, nghỉ ngơi bên mặt nước và những gì họ bỏ lại bên bờ. Bộ ảnh lãng đãng và gợi sự cô đơn nên Phong đã chọn ghép 3 cuốn zine 8 trang thành 1 để có nhiều khoảng trống cho ảnh “thở” và trôi nổi vô định. Sau workshop, Phong chia sẻ dự định sẽ làm thêm những cuốn zine khác tặng người thân vì cảm giác tự tay làm ra sản phẩm khiến bạn trân trọng ảnh của mình và người được tặng nhiều hơn.
Phạm Quang Trung – Kỷ Vật Về Hai Tôi
Dự án ảnh của Trung về mối quan hệ giữa mẹ và chính anh đã được giới thiệu trong một buổi Xem Ảnh Buôn Chuyện, và Matca cũng đã từng gợi ý Trung làm thử một cuốn sách nhỏ bởi tính thân mật của nó. Trung chọn kiểu zine 16 trang để dẫn người xem vào câu chuyện qua những tấm ảnh dịu dàng, tới spread dài của những tấm ảnh khoả thân của mẹ để tạo cao trào, rồi lại lắng xuống với hình ảnh hai mẹ con bên nhau. Trung chia sẻ nếu coi cuộc sống trần gian là một cuộc dạo chơi, những gì ta có với nhau sẽ thành kỷ vật, như món đồ lưu niệm để nhớ về một chuyến đi xa. Những tấm ảnh và cuốn sách nhỏ này có lẽ sẽ giúp Trung nhớ về những ký ức đẹp về mình, về mẹ và xa xôi là về quãng đời này.
Simon Wraight – Shifted Emotions
Simon muốn nói về cảm giác mông lung, chán chường và cả thất vọng trong 4 tháng liên tục di chuyển từ thành phố này đến thành phố khác. Bạn chịu áp lực từ kỳ vọng lúc nào cũng phải vui vẻ khi đi du lịch hay phải gửi những tấm hình đẹp đẽ để cập nhật tình hình với gia đình, dù thực tế là những cảm xúc lên xuống trong cuộc sống thường nhật sẽ vẫn bám đuổi dù có đi thật xa. Cuốn zine là những thời điểm cô đơn khi đứng giữa đám đông trong một địa điểm du lịch hút khách, cảm giác vui vẻ khi gặp lại bạn bè hay chỉ đơn giản là nằm trong một khách sạn tồi tàn xa lạ để xem phim, một thói quen chẳng khác gì như khi ở nhà.
Phạm Thu Thuỷ – Sài Gòn
Có vẻ nơi chốn là một chủ đề phổ biến trong workshop làm zine lần này. Thuỷ mang tới những tấm ảnh chụp vào dịp cuối tuần khi “tha thẩn một số xó xỉnh” ở Sài Gòn, thành phố sôi động mà bạn đang tìm cách bắt nhịp khi chuyển tới sinh sống. Thuỷ được gợi ý rút gọn bộ ảnh theo hướng những khám phá vu vơ nhỏ bé của mình ở thành phố mới thay vì cố đưa ra một miêu tả cụ thể về Sài Gòn. Bạn cũng đã có những thử nghiệm sáng tạo như tạo một hình pop-up nho nhỏ ở tấm ảnh chụp mũi tàu hay giấu tấm ảnh bản đồ thành phố vào mặt sau cuốn zine của mình.
Phan Thế Hưng – Dịch Chuyển
Bộ ảnh được Hưng thực hiện trong một lần đi chơi để thoát khỏi sự mệt mỏi trong cuộc sống, ghi lại sự chuyển động trên tàu, qua cửa kính ô tô hay những cuộc gặp gỡ chóng vánh. Hưng chia sẻ đây là một sự chạy trốn khỏi thực tại, nhưng rồi ai cũng vẫn phải quay về với cuộc sống vốn có. Matca gợi ý Hưng chọn những tấm ảnh tối, rung, tạo cảm giác mơ hồ và loại zine 16 trang với spread dài để gợi hình dung về một hành trình tiếp diễn.
